W poniższym wpisie chciałbym się skupić przede wszystkim na właściwościach i zastosowaniu leczniczym jadu pszczelego pomijając kwestie samego użądlenia przez pszczołę czyli jak postępujemy przy użądleniu, jak pozbywamy się bezpiecznie żądła czy jak uśmierzamy ból po użądleniu. Te informacje znajdziesz w jednym z kolejnych wpisów do którego serdecznie zapraszam:).
Jad pszczeli jest od dawna znanym środkiem leczniczym i uśmierzającym ból. Jego właściwości lecznicze znali i doceniali już starożytni Egipcjanie. W celach leczniczych rozcierali oni pszczoły i przykładali na bolesne miejsca lub przyrządzali z nich herbatę przeciwko reumatyzmowi.
Jadem pszczelim leczono króla Franków, cesarza Karola Wielkiego (742-814), który został wyleczony z podagry, cara moskiewskiego Iwana Groźnego (1530-1584) i bardzo wiele innych osobistości.
W dzisiejszych czasach jad pszczeli jest w medycynie wielu krajów wysoko ceniony i szeroko stosowany – często uważa się go za lek przyszłości.
JAD PSZCZELI – CO TO JEST TAKIEGO?
Jad pszczeli wytwarzany jest przez gruczoły jadowe. Mieszczą się one u pszczoły robotnicy lub pszczoły matki w tylnej części odwłoka. Truteń ich nie posiada. Gruczoły jadowe są zdolne do produkcji jadu do 20 dnia życia pszczoły. Wygryzająca się pszczoła nie posiada jadu, ale jej gruczoły jadowe już w drugim dniu jej życia zdolne są do produkcji jadu, która jest uzależniona od spożywania pyłku pszczelego – pierzgi. Bez spożywania pyłku pszczelego, pszczoły nie są w stanie produkować jadu.
Jad ma silne działanie uczulające, niemniej jednak znajduje bardzo szerokie zastosowanie w terapii niektórych dolegliwości.
CO ZAWIERA JAD PSZCZELI?
Skład jadu pszczelego jest nieco skomplikowany. Składa się on z histaminy, dopaminy, peptydów i białek takich jak melityna, apamina i peptydy niszczące komórki tuczne oraz z enzymów, fosfolipazy i hialuronidazy. Większość substancji tworzących jad pszczeli jest toksyczna – jad służy pszczołom głównie do obrony w warunkach zagrożenia ula lub pojedynczej pszczoły.
WŁAŚCIWOŚCI JADU PSZCZELEGO
Jad pszczeli jest cieczą o lekko żółtawym kolorze; może być też prawie bezbarwny. Ma charakterystyczny zapach gorzkiego miodu oraz gorzki smak. Nie rozpuszcza się w alkoholach, jest natomiast rozpuszczalny w wodzie i słabych kwasach. Nie jest odporny na promieniowanie słoneczne i utlenianie. Jest za to odporny na niskie i wysokie temperatury – można go przechowywać, bez obniżania właściwości toksycznych, w temperaturze do 100 stopni Celsjusza.
Jad pszczeli po dostaniu się do krwiobiegu człowieka powoduje rozkład erytrocytów, co może doprowadzić nawet do śmierci. Pojedyncze użądlenie pszczoły nie jest na ogół groźne dla zdrowego dorosłego człowieka, ale osoby uczulone na jad pszczeli powinny mieć się na baczności. Wielokrotne użądlenie przez rój pszczół może doprowadzić do zagrożenia życia nawet zdrowego, silnego człowieka. Jad pszczeli zawiera również feromony alarmowe, więc kiedy użądli nas jedna pszczoła, jej towarzyszki zostają zaalarmowane, że dzieje się coś złego i także mogą przystąpić do ataku. Jad pszczeli to jednak nie tylko groźna toksyna, ale także substancja, która może być stosowana w terapii różnych schorzeń. Leczenie za pomocą pszczelego jadu nosi nazwę apitoksynoterapii.
WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE JADU PSZCZELEGO
Obecnie terapia jadem pszczelim stosowana jest z powodzeniem na całym świecie. Najczęściej stosuje się ją w klinikach.
Jad pszczeli oddziałuje na cały organizm człowieka, pobudza czynność gruczołów wewnętrznego wydzielania, powoduje zwężenie obwodowych naczyń krwionośnych, obniża krzepliwość krwi, niszczy czerwone ciałka krwi, uszkadza zwoje nerwowe, wpływa ujemnie na wzrok, powoduje występowanie chronicznego kataru, dychawicy oskrzelowej, bezsenność.
Zauważono jednak, że jad pszczeli powoduje wzrost tworzenia się hemoglobiny we krwi, poszerza małe arterie i kapilary, obniża ciśnienie krwi oraz sprzyja przemianie materii.
Jednym ze składników pszczelego jadu jest mellitin, substancja, która powoduje rozpad erytrocytów oraz silne skurcze mięśni gładkich i poprzecznie prążkowanych. Inne substancje zawarte w jadzie pszczelim wykazują działanie toksyczne nie tylko dla człowieka – na przykład fosfolipaza świetnie radzi sobie ze zwalczaniem zakażeń wywołanych przez gronkowce, zaś hialuronidaza zwiększa przepuszczalność naczyń krwionośnych. Jad pszczeli działa zatem jak naturalny antybiotyk oraz ma działanie przeciwzakrzepowe i zapobiega zmianom spowodowanym przez miażdżyce. Na dodatek stwierdzono, że jad wydzielany przez pszczoły absorbuje pierwiastki będące skutkiem napromieniowania radioaktywnego.
Terapia jadem pszczelim przebiega w różnoraki sposób w zależności od schorzenia oraz pozyskiwaniu jadu. Warto dodać, że aktualnie przy pozyskiwaniu jadu nie ginie żadna pszczoła co miało miejsce w zamierzchłych czasach.
Jeden ze sposobów terapii polega na celowym prowokowaniu pszczoły do użądlenia pacjenta w wybrane miejsce. Zazwyczaj jest to zewnętrzna powierzchnia biodra albo ramię. W wyniku użądlenia jad przedostaje się do organizmu pacjenta i zaczyna działać. Pierwszy etap apitoksynoterapii trwa 10 dni; każdego dnia zwiększa się liczbę użądleń o jedno. Następnie robi się 4 dni przerwy, po czym w kolejnym etapie, który trwa 6 tygodni, aplikuje się pacjentowi 3 użądlenia pszczoły dziennie.
Inny sposób to leczenie poprzez iniekcję czyli zastrzyki podskórne lub najmniej bolesne – przy pomocy jontoforezy, która polega na wprowadzeniu jadu do skóry ciała przy pomocy prądu galwanicznego.
Dobre wyniki leczenia jadem zapewnia również doprowadzenie jadu do tkanek ciała przez akupunkturę – nakłuwanie ciała w określonych punktach stalowymi, srebrnymi lub złotymi igłami.
Poza iniekcjami, stosowane są sporządzone na bazie jadu maści, krople, oleje, emulsje czy tabletki. Wszystkie te preparaty zawierają substancje czynne, pobudzające naczynia włosowate skóry do rozszerzenia się, a tym samym do lepszego ukrwienia. Przy stosowaniu tych preparatów bezwzględnie należy unikać dotyku palcami oczu, ust, nosa i błon śluzowych.
NA CO STOSUJEMY JAD PSZCZELI?
Jad pszczeli jest bardzo skuteczny w leczeniu schorzeń takich jak stany zapalne, artretyzm, reumatoidalne zapalenie stawów, nerwobóle, reumatoidalne zapalenie kłębuszków nerkowych, reumatyzm, zakrzepowe zapalenie żył, gościec mięśniowy, dychawica oskrzelowa, zaburzenia nerwicowe, schorzenia związane z nadciśnieniem (użądlenie pszczoły powoduje spadek ciśnienia tętniczego krwi), ostre i przewlekłe zapalenie stawów, rwa kulszowa, łokieć tenisisty, zapalenie pęcherza moczowego, choroby alergiczne, katar sienny, troficzne zaburzenia skóry, troficzne wrzody, źle gojące się rany, zaburzenia krążenia obwodowego, zapalenie tętnic, zapalenie mięśni, bóle mięśni, choroby naczyniowe i choroby skórne. Maść z dodatkiem jadu pszczelego jest bardzo pomocna w leczeniu zapalenia rogówki. Substancje zawarte w jadzie pszczelim wykazują działanie przeciwzapalne i antyseptyczne, według niektórych zwolenników apitoksynoterapii podnoszą też odporność i ogólną wydolność organizmu, działając na niego korzystnie i pomagając w zaleczeniu wielu schorzeń.
Ankieta rozpisana wśród pszczelarzy wielu krajów świata na temat leczenia jadem pszczelim wykazała, że 58% pszczelarzy całkowicie wyleczyło się z dolegliwości stawowych dzięki pracy w pasiece, a 29% doznało znacznej poprawy stanu zdrowia.
PRZECIWWSKAZANIA DO LECZENIA JADEM PSZCZELIM.
Bezwzględnym przeciwwskazaniem do terapii jadem pszczelim jest uczulenie na tę substancję. Terapii takiej nie powinni też podejmować pacjenci z chorobami i dysfunkcjami wątroby, w schorzeniach układu nerwowego, z zaburzeniami pracy trzustki, chorobami nerek, miażdżycą, cukrzycą, gruźlicą, w wycieńczeniu organizmu, przy wszelkich chorobach zakaźnych, chorzy psychicznie oraz pacjentki cierpiące na choroby kobiece.
Przed rozpoczęciem terapii z zastosowaniem jadu pszczelego pacjent otrzymuje zastrzyk z tą substancją. Jeśli pojawi się reakcja alergiczna lub białko albo cukier w moczu, nie przystępuje się do tego rodzaju leczenia.
Terapia jadem pszczelim zawsze powinna przebiegać w warunkach kontrolowanych, pod okiem i według wskazań lekarza.
